Auteur: Monique Batavia

◙ CODECA in Brussel

            Zoals we jullie meldden was een delegatie van CODECA – na enkele dagen in Spanje vertoefd te hebben – in Brussel op 13 en 14 juli. Hun agenda was zo gevuld zowel in Bilboa, Baskenland als in Brussel dat er geen gelegenheid meer overbleef om hen hier met aanwezigheid van organisaties te ontmoeten.     

Hun bijeenkomst in Brussel werd gecoördineerd door de Linkse Fractie van het Europees Parlement. Het doel was om de situatie in Guatemala uit te leggen, voornamelijk op twee punten:

            * De repressie tegen CODECA, de strafrechtelijke vervolgingen en de moorden op leiders van CODECA.

            * De belangstelling van de kant van CODECA dat er volgend jaar 2023 een delegatie van het Europees Parlement als waarnemer naar de algemene verkiezingen in Guatemala gaat, omdat zij vrezen dat de verkiezingsfraude zich zal herhalen.

De belangrijkste overeenkomsten waren de volgende:

         * In de tweede week van november dit jaar zullen drie leiders van CODECA opnieuw een bezoekbrengen aan Brussel. Ze zullen hier ongeveer drie dagen zijn.  Er zal een breed programma doorgaan met alle linkse en andere parlementsleden die gevoelig zijn voor mensenrechtenkwesties in het Europees Parlement. Deze activiteiten zullen worden georganiseerd door iemand van de Linkse Fractie.             Daarnaast ook bilaterale vergaderingen met de verschillende werkgroepen van het Europees Parlement. 

            * Daarnaast zullen vergaderingen georganiseerd worden met organisaties, NGO’s en solidariteitscomités.

            ‘Solidair met Guatemala’ zal ter voorbereiding EU-LAT Netwerk verzoeken logistieke ondersteuning te geven en op die manier zoveel mogelijk geïnteresseerde (Belgische en Europese) organisaties de gelegenheid te geven de driekoppige delegatie van een van de belangrijkste boerenorganisaties in Guatemala te ontmoetten.

         Sinds enkele jaren steunt ‘Solidair met Guatemala’ CODECA niet alleen politiek, maar tevens financieel.

◙ De oorlog in Oekraïne en Latijns-Amerika

            Mercosur is een douane-unie in Zuid-Amerika, opgericht in 1991. Op dit ogenblik gaat het over vier landen: Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Ter gelegenheid van de 60ste Topontmoeting van de unie verzocht de Oekraïense president Volodymyr Zelensky een toespraak te houden. Hij werd geweigerd.

                                                                    Deze weigering is een bevestiging van het grotendeels neutrale standpunt van Latijns-Amerika inzake het conflict in Oekraïne.  Het waren vooral de twee grote landen Brazilië en  Argentinië die het niet zagen zitten. Brazilië en  Argentinië  ondertekenden de resolutie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) niet. Daarin werd de Russische invasie in Oekraïne veroordeeld. 

            De Braziliaanse president Jair Bolsonaro was in Moskou voor een ontmoeting met Poetin enkele dagen voordat de invasie begon. In de afgelopen maand is gebleken dat Brazilië kunstmest van Russische makelij zal blijven ontvangen, terwijl hij zelf beloofde dat Brazilië zoveel mogelijk diesel van Rusland zal kopen, ondanks de internationale sancties tegen Moskou. 

            De Argentijnse president Alberto Fernández was op zijn beurt begin februari in Rusland, waar hij besprekingen voerde met Poetin over de mogelijkheid van een Russische lening aan Argentinië. 

Een aantal Latijns-Amerikaanse landen hebben getracht een neutrale positie in het conflict Rusland-Oekraïne in te nemen. Voor de Latijns-Amerikaanse landen zijn de VS dé historische dictator. En als ze er enigszins onderuit kunnen, zullen ze niet geneigd zijn om het beleid van de VS en hun sancties te steunen. 

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ President Giammattei niet populair

            De regering Giammattei stapelt steeds meer crises op. Niet alleen diplomatieke, in het bijzonder met de VS, omdat oproepen genegeerd worden en geen aandacht besteed wordt aan corruptie en de afbraak van de democratie. 

            De oplopende spanning  met de regering van Joe Biden heeft als resultaat dat onlangs de zogenaamde ‘Lijst-Engel’  uitgebreid werd. Die lijst is een diplomatiek drukkingsmiddel dat door het Congres in Washington in het leven geroepen is en door het ministerie van Buitenlandse Zaken wordt gehanteerd. Personen die ervan beschuldigd worden antidemocratische en corrupte actoren te zijn krijgen een visumverbod voor de VS en worden aan financiële sancties onderworpen. 

         Maar Giammattei is ook niet populair in eigen land. In mei dit jaar hield Cid-Gallup een opinie- peiling onder de inwoners van Latijns-Amerikaanse landen over de prestaties van hun respectieve president. Als resultaat kwam Giammattei op één na op de laatste plaats in de lijst van presidenten in de regio met amper 19 procent goedkeuring, ver achter Nicolás Maduro en Daniel Ortega, die op de negende en zesde plaats staan met respectievelijk 23 en 37 procent goedkeuring.

◙ Laatste democratisch bastion uitgeschakeld 

            Heel vroeg in de ochtend verhinderde een politiekordon de doorgang van mensen en voertuigen in de straten rond het Congres, zoals bij andere gelegenheden wanneer congresleden niet populaire plenaire zittingen houden, waarbij zij gebruik maken van politiegeweld om te voorkomen dat burgers hen benaderen. Maar nu was er geen enkel teken van sociale actie.

            Op 20 Juli verkoos het Guatemalteekse Congres Alejandro Córdova Herrera tot Ombudsman voor de Mensenrechten voor de periode 2022-2027 met de steun van 141 congresleden.

            Destijds werd hij ervan beschuldigd banden te hebben met de zaak van de ‘parallelle commissies van 2020’een corrupte structuur om leden van het Hooggerechtshof en het Hof van Beroep aan te wijzen. Er gingen zelfs stemmen op om zijn immuniteit op te heffen.

            Vandaar de verwerping van zijn verkiezing als nieuwe ombudsman door verschillende linkse partijen in het Congres. 

            ‘Hiermee is een periode afgesloten waarin politieke, economische en militaire groeperingen de staatsinstellingen weer volledig in handen krijgen. Sinds deze nieuwe benoeming is geen enkele staatsinstelling meer buiten de controle van deze groepen, die bekend staan als het “Pact van de corrupten”,’ zegt journalist Juan Calles van Prensa Comunitaria. 

Tegen het einde van de plenaire zitting van het Congres en vrijwel onmiddellijk daarna maakte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken, de lijst-Engels officieel bekend, waarop rechters, magistraten, congresleden, magistraten van het Openbaar Ministerie, een voormalige rector van een universiteit en zakenlieden uit de economische elite van het land terecht kwamen.

Guido De Schrijver, Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ Laatste restanten van het rechtssysteem moeten op de schop  

            Het Hoog Gerechtshof in Guatemala pakt nu ook rechter Miguel Ángel Gálvez aan.

            Waarom wordt rechter Miguel Ángel Gálvez aangeklaagd? Journalist Juan Calles legt uit.

            Evenals andere rechters die eerder beschuldigd en strafrechtelijk vervolgd werden, behandelde rechter Miguel Ángel Gálvez zaken tegen ex-militairen en ex-ambtenaren die van corruptie worden beschuldigd, zoals de zaak La Línea (met voormalig president Otto Pérez Molina en vicepresidente Roxana Baldetti), gijzeling van de staat, genocide op de Ixil, Sepur Zarco en onlangs de zaak ‘Militair Dagboek.’ In dit laatste geval veroordeelde rechter Gálvez 9 ex-militairen en ex-politieagenten. 

            Naar aanleiding van deze beslissing klaagde de beruchte ‘Stichting Tegen het Terrorisme (FCT) hem voor het Hoog Gerechtshof aan wegens voortdurend machtsmisbruik, plichtsverzuim, dubbelzinnigheid en onwettige aanhoudingen.

            Volgens de aanklagers stuurde rechter Gálvez namelijk verschillende personen naar de gevangenis voordat hij zijn hoorzitting van eerste verklaring had afgerond. Daarin wordt beslist of een beklaagde wordt overgedragen voor een proces of huisarrest krijgt of dat de aanklacht ongegrond wordt verklaard en de beklaagde vrijgelaten wordt. Een dergelijke rechtszitting moet volgens de wet binnen 24 uur na de arrestatie van een persoon worden gehouden.

            Rechter Gálvez verklaarde herhaaldelijk dat de termijn van 24 uur in de zaken waarmee hij belast werd, niet in acht kon worden genomen omdat het om een groot aantal verdachten gaat, en dat hij daarom besloot de verdachten in voorlopige hechtenis te nemen.

            In een interview met Prensa Comunitaria analyseerde rechter Gálvez het proces dat tegen hem werd aangespannen en zei verbaasd te zijn over de wijze waarop de instellingen van justitie zich lenen voor het spel van de ‘Stichting Tegen het Terrorisme (FCT), die rechters en magistraten uitkiest die hen onwelgevallig zijn, hen aanklaagt, en hen allemaal in ballingschap doet belanden.

            ‘Het is duidelijk hoe er overleg gepleegd wordt, alsof alle instellingen zich ervoor lenen. Ik zeg dit omdat het ongelooflijk is: hij (Ricardo Méndez Ruiz, directeur van de FCT) komt naar de hoorzitting, haalt vervolgens de eerste bladzijde eruit en als gevolg daarvan wordt een lastercampagne ontketend, zelfs tot in het privéleven,’ vervolgt rechter Gálvez in het interview.

            ‘Het probleem dat zich hier voordoet is dat het strafrecht wordt gebruikt om tegemoet te komen aan bepaalde belangen van bepaalde mensen, en dat is nu juist wat volgens mij moet worden beschermd, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht.’  

◙ De oorlog in Oekraïne

            Zó (cartoon) interpreteren verschillende opiniemakers in de wereld de oorlog in Oekraïne en vooral de belangen die erachter zitten en wie de uiteindelijke  motoren van de oorlogslocomotief zijn. 

            Ze wijzen er bovendien op dat de frase ‘de internationale gemeenschap beschouwt Rusland als een pariastaat‘ niet klopt: 40 landen stemden ofwel tegen of onthielden zich in de VN in verband met het opleggen van sancties tegen Rusland. En die landen vertegenwoordigen iets meer dan de helft van de wereldbevolking. 

            In het westen zijn we ons niet altijd bewust van deze andere visie. 

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ Jorge Santos in Brussel

            Jorge Santos, coördinator van de Eenheid voor de Bescherming van Verdedigers van de Mensenrechten (UDEFEGUA) was enkele dagen in Brussel. Hij ging over de vloer van de Europese Commissie en het Parlement, Europese Dienst Buitenlandse Zaken (EEAS), de Europese Subcommissie Mensenrechten, de sociaaldemocraten en de Groenen en tenslotte Buitenlandse Zaken – België.   

            We ontmoetten hem op het kantoor van EU-LAT Netwerk (site: 11.11.11-Nationaal). 

            Met vier zaten we life samen met hem aan tafel. Twaalf andere vertegenwoordigers van lidorganisaties van EU-LAT volgden digitaal. 

            Zoals verwacht hing hij ons een somber beeld op van de huidige toestand in het land. Vanaf 2019 begon een terugval van de rechtstaat door een voortschrijdend machtsmisbruik vanuit illegale politieke en economische netwerken. In 2022 is dat proces geconsolideerd. Eerst slaagden ze erin de staatsinstellingen te gijzelen, behalve  (tot nog toe) de Ombudsman voor de Mensenrechten. Maar in augustus dit jaar eindigt het mandaat van de huidige voorzitter Jordán Rodas. En nu al worden de messen geslepen voor een opvolger. De intelligente en perverse voorzitter van de presidentiële Commissie voor de Mensenrechten Antonio Arenales Forno heeft ervoor gezorgd dat onder de 19 kandidaten er 13 handlangers van hem bijzijn. De volgende stap is de drie machten van de staat op een lijn te krijgen, wat grotendeels al gelukt is. Ondertussen zijn de vredesakkoorden dood en begraven.

            Stortregens, aardverschuivingen, overstromingen, vernielde infrastructuur, covid-vaccinatie campagne, … deze regering is onbekwaam om hieraan het hoofd te bieden.   Inmiddels zien we dat meer en meer sectoren van de maatschappij ingevuld worden door militairen, tot en met functionarissen van ministeries. Op ethisch gebied conservatisme. De evangelische pinksterbewegingen oefenen druk uit op de regering. Geweld en afpersing zijn in opmars. Regeren op basis van repressie: In 2020 werd 11 keren de noodtoestand uitgeroepen, waarvan eenmaal met reden, namelijk om de covid-pandemie te bestrijden. 

            De NGO’s worden als een potentieel gevaar beschouwd en van dichtbij gecontroleerd. Ze moeten een lijvig dossier invullen om erkend te blijven. 14% slaagde erin. Niet alleen vanwege technische problemen, maar ook uit veiligheidsredenen kwam 86% niet over de brug. De nabije toekomst ziet er bovendien niet zo rooskleurig uit. Veel zal afhangen van hoe de verkiezingen eind volgend jaar zullen plaatsgrijpen. 

Solidariteit en lobbywerking

Aanklachten over schendingen van mensenrechten en straffeloosheid blijven belangrijk. 

            Ook onderzoekswerk, zoals in maart dit jaar, waarbij  een onderzoek door media uit 15 landen gepubliceerd werd. Kwaadwillige manoeuvres van Solway Investment Group in El Estor werden aan het licht gebracht. Het bedrijf en de regering verwierpen de aantijgingen. 

            De bedrijven zijn de motor, de geldschieters van de straffeloosheid. Nagaan of actie kan gevoerd worden tegen producten van bepaalde bedrijven. Op de vraag of we dan niet riskeren om de reeds verarmde bevolking nog meer te treffen, antwoordde Jorge dat de mensen sowieso door de heersende situatie getroffen wordt, ook zonder sancties. In die zin kan het misschien beter zijn zich te richten tegen de belangen  van politici en regeringsfunctionarissen. Het zou hoe dan ook goed zijn dat we vanuit Guatemala de bekrachtiging zouden verkrijgen voor sancties die we hier promoten, antwoordden we.  

Maar we mogen ons geen illusies maken, vervolgde Jorge. De capaciteit van de regering en de heersende klasse om zich inter- nationaal te isoleren is groot. De machtigen malen niet zo erg om sancties. Toch niet vanuit Europa. De handelsbetrekkingen met het buitenland zijn hoofdzakelijk gericht op de VS. 

‘Hopelijk hebben mijn contacten met de Europese Unie en België als resultaat dat de ogen gericht blijven op Guatemala,’ besloot Jorge.  

Guido De Schrijver  _  Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ België erkent illegale kinderadopties uit Guatemala 

         De Guatemalteekse krant Soy502 streek het nieuws uit over haar pagina’s. 

‘Dit is het resultaat van de strijd van de organisatie Raíces Perdidas, opgericht door de Guatemalteekse/Belgische Mariela Coline Fanon, die van haar biologische moeder werd gestolen en in een illegale adoptie werd verkocht aan een Belgisch echtpaar dat zich niet bewust was van de onregelmatigheden in het proces.

         Het Belgische parlement heeft in unanieme stemming erkend dat er op zijn grondgebied illegale adopties van Guatemalteken hebben plaats- gevonden. Voorts heeft het Belgisch parlement, via de Commissie Buiten- landse Zaken, haar verontschul- digingen aangeboden aan de slachtoffers.

            Evenzo zal de Belgische staat de slachtoffers helpen hun familie in hun land van herkomst terug te vinden door het verlenen van consulaire, diplomatieke, structurele en institutionele bijstand bij het zoeken naar de herkomst van de slachtoffers. Dit is te danken aan het feit dat op 9 juni in de plenaire vergadering richtsnoeren zijn vastgesteld om de rechten van de slachtoffers te ondersteunen en een federaal onderzoek in te stellen.

◙ Ad-Hoc Groep Guatemala van EU-LAT Netwerk

Op dit ogenblik bestaat de ad-hoc groep uit volgende lidorganisaties: 

Secretariaat EU-LAT Netwerk; Netwerk FONGI in Guatemala; Brigadas Internationales de Paz (PBI) → Guatemala in Brussel; Protection International Central America; Broederlijk Delen; Action Solidarité Tiers Monde asbl (Groot Hertogdom Luxemburg); We Effect (Sweden); Europees Netwerk  Oscar Romero Comités (SICSAL – Europa); Diakonia (Zweden) in Guatemala;  Swefor (Zweden) in Guatemala; ENTREPUEBLOS (Spanje) in Guatemala; IM (Zweden); Action Aid in Guatemala; Trocaire (Ierland) in Guatemala .  

            Op 13 juni kwamen we digitaal samen.

Hamvraag: In hoever slagen we erin de Europese Unie ver genoeg te krijgen om de mensenrechten en de rechtstaat in Guatemala effectief te ondersteunen? En in hoever hebben de huidige Europese sancties tegen het Guatemalteekse regeringsbeleid impact? Had onder andere de resolutie van het Europees Parlement, uitgevaardigd in april, voldoende impact op het beleid in Guatemala ? Op moreel vlak, ja. Op politiek vlak, gedeeltelijk. Maar niet op commercieel vlak (waar het nijpt). 

En wat met de band tussen de Guatemalteekse regering en de corrupte rol van privéondernemingen? (Verborgen eigen- dommen en gelden in fiscale paradijzen van individuen lokaliseren en laten blokkeren?)  En heel belangrijk: wat met een impact op het regeringsbeleid dat als resultaat de bevolking niet treft? 

            We besloten een voorstel uit te werken om stappen uit te tekenen die ons moeten leiden naar een nog intensievere werking in de richting van de Europese Unie. (Waar, met wat, wanneer, naar wie?)  

◙ Geslaagd samenwerkingsinitiatief 

            In het recente verleden waren we af en toe ietwat ontgoocheld over de foto’s van “Tqanil – Contactblad met Eric Gruloos,” geproduceerd door VEG. De interessante inhoud werd weleens ondergewaardeerd door de jammerlijke weergave van de bijhorende foto’s, temeer nu we in een tijdperk leven waarin de mens meer visueel ingesteld is en een foto zeker nu ‘meer waard is dan honderd woorden.’

            We staken ons licht op bij de leden van de Vrienden van Eric Gruloos en met Marnix spraken we af om de foto’s te verbeteren. We gingen te rade bij Paul Marien, lid van onze steungroep en coördinator van de vzw Vriendenkring Pater Briers uit Dworp en gespecialiseerd in fotografie. De technische interventie van hem zorgde ervoor dat Tqanil van nu af schitterend verlucht tevoorschijn komt.  En dat je met meer enthousiasme de ervaringen van Eric leest.

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités