Auteur: Monique Batavia

◙ Ad-Hoc Groep Guatemala (EU-LAT) kwam bijeen 

            Het was weer even wennen na een rustige vakantieperiode. We kwamen digitaal samen om de verontrustende situatie in Guatemala te analyseren. 

            Bovenaan, de recente aanhouding en opsluiting van Claudia González, een belangrijke magistrate. Jawel, nog maar eens een medewerkster die haar sporen verdiende in de Internationale Commissie tegen Straffeloosheid (CICIG). Andermaal een wraakactie van de huidige machthebbers.

            We noteerden de interne tegenstrijdigheden die het Hoog Kiestribunaal in zich vertoont. De collega’s die in Guatemala gestationeerd zijn en die buitenlandse NGO’s vertegenwoordigen zijn, net als de lokale bevolking, soms het noorden kwijt. De situatie verandert dag na dag, was  hun ervaring. De corrupte autoriteiten hebben een klimaat van chaos en verontrusting gecreëerd met de bedoeling om mogelijks gewelddadige manifestaties onder de bevolking te provoceren en op die manier hardhandig op te treden, de civiele rechten op te schorten en eventueel het kiesproces richting 14 januari 2024 te bemoeilijken. 

            Anderzijds merkten we een indrukwekkende civiele participatie en steun aan de partij Semilla op, die voorlopig geannuleerd werd door de corrupte Justitie. Verschillende inheemse bewegingen eisten het ontslag van onder andere procureur-generaal Consuelo Porras.  Gaat men naar een nationale staking? Dat zal afhangen van de grote organisaties. De regering heeft stap voor stap verschillende streken gemilitariseerd om klaar te zijn en tegen protesten op te treden.   

Wat ook sterk opvalt is dat de partij Semilla – bij de overgang van de macht – rekent op een bondgenootschap met de civiele maatschappij. Dat is een winstpunt. 

            De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten (CIDH) verzocht de Guatemalteekse regering om ‘beschermende maatregelen’ uit te voeren voor de veiligheid van Bernardo Arévalo en Karin Herrera, de twee winnaars van de verkiezingen. Maar wat betekent dat? De staat moet kandidaten beschermen tegen de staat. 

            De veiligheidsentourage van Bernardo Arévalo waarschuwde reeds in jullie over een obscuur terreurplan van de staat. Heel veel zaken die zich ogenschijnlijk onafhankelijk van mekaar voordoen en die erop uit zijn om de bevolking te desoriënteren, blijken deel te zijn van een breder plan, ofschoon een ‘plan inderhaast op poten gezet.’

Wat gaan we doen? 

            Vooreerst willen we ons richten tot onze respectieve nationale autoriteiten en vragen dat zij zich richten tot de Europese Unie om haar te verzoeken de resultaten van de tweede ronde te erkennen en Bernardo Arévalo als president te aanvaarden. Tevens om de Europese Unie te verzoeken dat  haar waarnemingsmissie niet ophoudt (zoals voorzien is) op 31 oktober, maar verdergezet wordt tot 14 januari, dag van de officiële overdracht.  

            We argumenteren niet alleen de risico’s, maar signaleren ook hoe belangrijk de aanwezigheid van de Europese Waarnemingsmissie is geweest om ervoor te zorgen dat het proces technisch correct verliep. Tegelijkertijd de lidstaten van de EU die de verkiezing van Arévalo nog niet publiekelijk hebben erkend, te vragen dit alsnog te doen.

             Vervolgens willen we een communiqué opstellen, waarin wordt gewezen op het klimaat van instabiliteit en onzekerheid dat in het land heerst, dat de burgers in een situatie van stress en onveiligheid houdt, terwijl de druk op de verschillende sociale en politieke actoren toeneemt. We zullen dit communiqué richten tot de Europese Unie.

            (Een derde verzoek gericht naar de Europese Unie gaat erom sancties uit te roepen tegen bepaalde corrupte autoriteiten van Guatemala. Uiteraard zal dit laatste niet openbaar gebeuren, maar eerder discreet om onze organisaties die in Guatemala werkzaam zijn niet in het gedrang te brengen.)

◙  Massale protesten tegen mogelijke staatsgreep

         Verkozen president Bernardo Arévalo van de intussen voorlopig geannuleerde partij Semilla klaagde in een persconferentie verschillende actoren aan die betrokken zijn bij ‘een staatsgreep’ georkestreerd door het Openbaar Ministerie.         Op zaterdag september gaven mensen gehoor aan deze oproep met marsen in ten minste vier steden in het land. Het Centrale Plein in het historische centrum van de hoofdstad was het toneel van een massale bijeenkomst waar duizenden mensen het aftreden eisten van procureur-generaal Consuelo Porras, Rafael Curruchiche en Cinthia Monterroso, evenals van rechter Fredy Orellana

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’ ,Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

De heksenjacht van de huidige regering richt zich niet enkel tegen leden van het Gerechtelijk systeem en de onafhankelijke journalistiek in Guatemala, maar ook tegen organisaties die de mensenrechten hoog in het vaandel dragen en er niet voor terugschrikken de (oorlogs)misdaden uit het verleden aan te klagen. Zo werd ook GAM aangepakt. En dat kreeg internationaal weerklank.  

◙  Archivarissen zonder Grenzen (AsF) is een NGO,

samengesteld door archiefprofessionals die zich toeleggen op de bescherming van archieven, vooral in risicosituaties, en op de bevordering van hun toegang, in de eerste plaats als instrumenten die de rechten van individuen waarborgen en die zowel dienen voor het zoeken naar de waarheid als voor het bestrijden van straffeloosheid bij ernstige mensen- rechtenschendingen.

            In mei dit jaar zond de internationale NGO een aanklacht de wereld in om de vervolging tegen GAM en haar voorzitter, Mario Polanco bekend te maken.   

            ‘In de afgelopen dagen zijn we met grote bezorgdheid getuige geweest van de aanvallen van een corrupt rechtssysteem dat de GAM en haar voorzitter Mario Polanco beschuldigt van de misdaden van illegale vereniging, samenzwering, misbruik van gezag, plichtsverzuim, schending van de grondwet, beïnvloeding, rechtsweigering, belemmering van strafvervolging en simulatie van misdaad, en die vooral gericht zijn op de archieven. Die worden, volgens het Openbaar Ministerie, gebruikt om vals bewijs te leveren en misbruik uit het verleden illegaal aan de kaak te stellen.’

            De internationale NGO keurt deze situatie ten zeerste af en spreekt zijn diepe bezorgdheid uit over het feit dat de rechtsstaat in Guatemala en de eerbiediging van de mensenrechten hierdoor in gevaar komen. 

            Ze waarschuwt voor het gevaar voor de archieven van de GAM, een onmisbaar instrument voor het documenteren van onderzoeken naar gevallen van personen die tijdens het gewapend conflict zijn verdwenen of illegaal zijn aangehouden, waardoor vervolging op nationaal niveau of voor de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten mogelijk wordt. De door GAM verzamelde gegevens maken het ook mogelijk om rapporten op te stellen over het huidige geweld en om toezicht te houden op gerechtelijke en veiligheidsinstellingen. Ze dringt er bij de autoriteiten op aan ‘hun vijandelijkheden tegen de GAM te staken en zich in te zetten voor het recht van de slachtoffers van het interne gewapende conflict op waarheid, gerechtigheid, waardigheid en genoegdoening.’

◙ CADAL (Centrum voor de Openstelling en de Ontwikkeling van Latijns Amerika) in Buenos Aires, Argentinië reikt prijzen uit voor mensenrechten en internationale democratische solidariteit. De prijs heet de ‘Graciela Fernández Meijide Award‘. De jury besloot unaniem de prijs van 2023 toe te kennen aan GAM.

In de verantwoording lezen we het volgende:

            ‘Door de jaren heen is GAM een van de weinige ruimtes geworden die familieleden van slachtoffers van het Guatemalteekse repressieve systeem bij elkaar heeft kunnen brengen. In de bijna 39 jaar van haar bestaan heeft de GAM een sleutelrol gespeeld in de zoektocht naar gerechtigheid voor de verdwenen personen, door zich op te werpen bij processen om de rechtsstaat en de volledige eerbiediging en handhaving van de mensenrechten te versterken…’ 

            ‘Sinds de oprichting in 1984 zijn er ongeveer 60 mensen vermoord en nog eens 28 verdwenen, alleen omdat ze lid waren van GAM. Desondanks heeft de Groep in de loop van de jaren resultaten geboekt op het gebied van gerechtigheid voor een aantal slachtoffers van staatsgeweld”. 

            De jury keek niet alleen naar het waardevolle en moedige traject van GAM, maar ook naar de ’tegenkantingen waarin ‘GAM momenteel opereert’ en ze ‘hoopt dat deze publieke erkenning haar missie zal versterken en zichtbaar maken op het internationale toneel.’

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ Europees Netwerk van Oscar Romero Comités (SICSAL-Europa)

            Zoals reeds aangekondigd in info brief  311 stuurden we op 20 juli een boodschap naar Prensa Comunitaria en de Verenigde Naties. Hieronder de brief:

Boodschap van Europese christenen over illegale interventies in het nationale verkiezingsproces van Guatemala

“Wees niet partijdig in rechtvaardigheid en wees niet oneerlijk met maten van lengte, gewicht of inhoud. U moet zuivere weegschalen gebruiken…”. Leviticus, 19 35-36 

         Wij, leden van de Oscar Romero Comités (SICSAL-Europa) hebben met ontzetting waargenomen hoe de rechtsstaat in Guatemala de laatste tijd steeds meer onder druk komt te staan. We hebben gezien dat mensen die zich inzetten voor de strijd tegen corruptie en voor democratie en de rechtsstaat, systematisch belasterd, gecriminaliseerd, bedreigd, vervolgd, beschuldigd, gevangengezet en verbannen worden door individuen die gemotiveerd zijn door haat en wraak.    

         Veel burgers hadden hun hoop gevestigd op de verkiezingen van 25 juni. Ze rekenden er ten stelligste op dat de wil van het volk, uitgedrukt in de stembus, een einde zou maken aan de afbraak van de democratie en de rechtsstaat in hun land.        Tot ieders verbazing kwam een partij, waar de machtigen geen rekening mee hielden, gunstig uit de verkiezingsuitslag. Het bleek een partij te zijn die onrust en onzekerheid veroorzaakte bij degenen die zich illegaal aan de macht willen vasthouden. Als gevolg daarvan aarzelden ze niet om de ene na de andere wet van het land te negeren en het verkiezingsproces te ondermijnen. 

We sluiten ons aan bij de boodschap van de Conferentie van Religieuzen van Guatemala (CONFREGUA):

         ‘We ondersteunen alle inspanningen, civiele, individuele, collectieve, institutionele, gemeenschapsgebonden, culturele, academische en kerkelijke, zodat de vrije verkiezingen van de gezagsdragers gegarandeerd is en het civiele feest dat op 25 juni 2023 begon, voltooid wordt. Hoe is het mogelijk om mensen op te roepen en aan te moedigen om te gaan stemmen en vervolgens een veto uit te spreken over de uitingen van de bevolking. 

         Het is nu genoeg geweest met de schande tegen de waardigheid van Guatemalteekse mannen en vrouwen die zich bewust zijn van hun medeverantwoordelijkheid in het lot van de natie, evenals van de noodzakelijke en dringende hervormingen.’                                              Madrid 20 juli 2023

◙ Op weg naar 20 augustus

            Tegen de verwachtingen in kwam de Beweging Semilla  in de eerste verkiezingsronde van 25 juni als tweede uit de stembus. Daardoor kon ze doorstoten naar de tweede ronde op 20 augustus. Maar de regering van Alejandro Giammattei en zijn corrupte bondgenoten deden verwoede pogingen om Semilla te blokkeren. Daarbij werden zowat alle mogelijke wetten overtreden. Het heeft geen haar gescheeld  Uiteindelijk zullen Bernardo Arévalo en Karin Herrera,vicepresidentskandidaat meedingen tegen Sandra Torres van de partij UNE die de meeste stemmen behaalde. Op 16 augustus sloten beide partijen hun respectieve verkiezingscampagnes af.

            Karin Herrera riep het publiek op om ’te kiezen voor verandering voor alle Guatemalteken die van dit land houden, die het willen zien opbloeien, niet voor ons, maar voor degenen die eraan komen, voor degenen die hulp nodig hebben, voor degenen die door de staat zijn vergeten en die vandaag de dag lijden, die 60 procent van de Guatemalteekse bevolking uitmaken.’ 

            Van haar kant rukte Sandra Torres haar masker af en liet haar ware gelaat zien. Ze ondertekende als onderdeel van haar slotcampagne een pact met de beruchte organisatie van gepensioneerde militairen om hun steun te krijgen voor de tweede verkiezingsronde van zondag. Torres beloofde de Guatemalteekse Vereniging van Militaire Veteranen (Avemilgua) om de economische bonus voor voormalige militairen te verhogen als zij het presidentschap van het land zou winnen.

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

◙ Hoogdagen voor de Guatemala solidariteit

         * Eerst kregen we de gelegenheid om tijdens een ontmoeting met vier Guatemalteken uitgebreid informatie uit te wisselen op de kantoren van Broederlijk Delen. Dat was op 12 juli. De chapines waren naar Brussel gekomen ter gelegenheid van de Derde Topontmoeting van de regeringsleiders van de Europese Unie en de Latijns-Amerikaanse en Caraïbische landen. Ze namen deel aan het tweedaagse forum (13 en 14 juli) van de civiele maatschappij. 

(zie: Info Brief 310) 

         * Op 17 juli trok een kleine groep van EU-LAT Netwerk en een paar Guatemal- teken op door- reis naar de Guatemalteekse ambassade in Brussel met een protestbrief in verband met de hallucinante gebeurtenissen rond de uitslag van de eerste ronde van de verkiezingen van 25 juni.   

         * Op 17 en 18 juli  waren de ogen gericht op de ‘Topontmoeting van de Volkeren’ in de campus van de VUB  in Brussel. 

         Onverwachte en verrassende ontmoeting met twee chapinas. 

Verónica is afkomstig van Quiché) en is lid van de (op dit ogenblik door corrupte politieke partijen gewraakte) partij SEMILLA en ook van de vrouwenbeweging La Cuerda. 

Ook Lucía Ixchiu is afkomstig van Quiché. Zij is architect, is als gemeen- schapsjournaliste verbonden met Prensa Comunitaria en noemt zichzelf inheemse feministe. 

◙ Europees Netwerk van Oscar Romero Comités (SICSAL-Europa) is alert

            Met het netwerk volgen we de gebeurtenissen in Guatemala op de voet. Een paar weken geleden publiceerden we een boodschap waarin we de systematische vervolging van  onafhankelijke magistraten, journalisten en mensenrechtenactivisten aan de kaak stelden. 

            Op 20 juli stuurden we een tweede boodschap, ditmaal in verband met de illegale pogingen om het resultaat van de verkiezingen van 25 juni onderuit te halen.             We stuurden de brief naar  Prensa Comunitaria en naar de Verenigde Naties.  

◙ ‘Topontmoeting van de Volkeren’ in de campus van de VUB  in Brussel. 

         Tijdens de voormiddag kregen we een rijke keuze uit conferentiedebatten. Daar ik zelf publiceer in DeWereldMorgen en Uitpers was ik bijzonder  geïnteresseerd in de conferentie over de MEDIA. Achter de conferentietafel zaten vertegenwoordigers van de pers, intellectuelen en artiesten uit België, Nederland, Spanje, Griekenland, Cuba en Venezuela.

Een grabbel uit de ideeënmand. 

         De media zijn een internationaal strijdperk. We moeten ze aanwenden als een instrument voor de zaak van de volkeren. De media worden ingezet als oorlogspropaganda en voeren een economische oorlog tegen de arbeidende bevolking. De dominante klasse heeft het monopolie over de nieuwsberichtgeving.   

We weten dat naties gekoloniseerd worden. Maar ook de media worden gekoloniseerd en gebruikt als een instrument. Mainstream media sturen bijna allemaal dezelfde berichten uit, ze nemen ze van elkaar gewoon over. Ze zullen niet gemakkelijk alternatieve volksmanifestaties weergeven. Alternatieve media worden geweerd uit de mainstream media, kunnen niet rekenen op grote (financiële) middelen en journalisten worden in sommige gevallen gecriminaliseerd en vervolgd.

De Cubaanse journalist wees erop dat we vandaag meer dan ooit leven onder de algemene heer- schappij van het neoliberale discours. We kijken op tegen een crisis van de waarheid, de waarheid bestaat niet meer. Het gaat over de kunst van de retoriek om anderen te overtuigen. 

         Intellectuele capaciteit wordt bewust vernietigd. Er worden technieken aangewend om ons te overtuigen dat we apolitiek moeten zijn. Het blijkt dat de concentratie van kinderen en volwassenen verminderd is. En daar gaat de desinformatie gebruik van maken. 

         De huidige crisis is anderzijds een belangrijk moment om er voordeel uit te halen.    

         Tenslotte werd nog gewezen op het verschil tussen een ‘democracia representativa (waar de bevolking zich voor beslissingen en wetten laat vertegenwoordigen door het parlement, zoals dat gebeurt in westerse landen) en een ‘democracia participativa‘ (waar de bevolking en de sociale organisaties rechtstreeks hun inbreng voorleggen om beslissingen en wetten uit te vaardigen.)    

◙ Nooit geziene wetsovertredingen door het ‘Pact van de Corrupten’ na de verkiezingen van 25 juni in Guatemala

(zie: uitgebreid artikel in Uitpers🙂 

Toxische hertellingen van de verkiezingsuitslagen in Guatemala – Uitpers

Guido De Schrijver  –  Steungroep ‘Solidair met Guatemala’ Lidorganisatie van EU-LAT Network  en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités