Monique Batavia – Solidair met Guatemala

Info Brief 293:13 maart 2023

◙ Bekende gezichten onder de verkiezingskandidaten

De secretaris-generaal van de URNG, Carlos Barrios, bevestigde de coalitie tussen URNG en Winaq. Hij bevestigde dat er een consensus was bereikt om niet enkel het presidentschap na te streven, maar ook volksvertegenwoordigers in het Congres en kandidaten voor de gemeentebesturen.

De nationale vergadering werd bijgewoond door Nobelprijswinnares Rigoberta Menchú, evenals door congreslid Sonia Gutiérrez, die nu namens de coalitie haar herver- kiezing in het Congres zal nastreven. Zij staat bovenaan de nationale lijst van de coalitie.

Vakbondsleider Daniel Pascual, coördinator en oprichter van de boerenorganisatie CUC), bezet de tweede plaats op de nationale lijst voor het Congres.

Kandidaat voor president wordt Amílcar Pop, 45 jaar oud en afkomstig uit Cobán, Alta Verapaz. Hij is advocaat en notaris en was van 2012 tot 2016 lid van het Guatemalteekse Congres voor het Frente Amplio de Izquierdas (Breed Front van Links), dat deel uitmaakte van de Winaq-partij. Momenteel is hij lid van het Centraal-Amerikaans Parlement (Parlacen).

Kandidaat voor vice-president is Mónica Enríquez, 50 jaar oud, afkomstig uit Quetzaltenango. Zij is psychologe en is al meer dan vierentwintig jaar betrokken bij vrouwenorganisaties.

Rigoberta Menchú kwam in de jaren ’90 langs in Europa en België na de ontvangst van de Nobelprijs voor de Vrede in 1992 en zagen we opnieuw in Guatemala.Daniel Pascual mochten we enkele keren verwelkomen in België en zagen we meerdere malen in Guatemala. En Amilcar Pop kwamen we tegen in het Europees Parlement. Zowel Daniel als Amilcar zetten we in de schijnwerpers tijdens de acties van ‘Defend The Defenders’ in Brussel op de Internationale Dag van de Mensenrechten.

◙ Delegatie Broederlijk Delen in de streek van Aalst

Een week lang waren Eduardo Juárez Borrayes en Susan Orozco te gast in Mere. Ze gaven getuigenissen over het land en hun inzet in de Sint-Jozef school, de beroepsschool en tijdens een zondagviering in de kerk. Ze bezochten een ecologische boerderij en een ecologische brouwerij in de streek. Ook een veebedrijf in Aaigem. Daar zagen ze hoe de slimme robot met enige moeite de vier tepels zocht en eindelijk te pakken kreeg om de koeien gemolken te krijgen.

In Aalst bezochten ze onder andere de Loods vzw, een maatwerkbedrijf dat 120 mensen met verminderde kansen op de arbeidsmarkt tewerkstelt in verschillende projecten. En in het stedelijk museum volgden ze het schrijnende verhaal van de strijd van priester Daens tegen de textielbaronnen. In Gent be- zochten ze het Gravensteen, het Lam Gods in de crypte van de kathedraal en de laboratoria van de Universiteit. Ze gingen op bezoek in Brussel en Sint-Amandsberg. De voorlaatste avond van hun vertrek uit de streek kwamen we samen met een vijfentwintig belangstellenden. Aan de hand van een powerpoint illustreerden ze hun activiteiten.

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’

Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

Info Brief 292: 6 maart 2023

◙ Leve de transfers!

De transfers van Guatemalteken in het buitenland zijn in de eerste maand van 2023 toegenomen. Het ministerie van Financiën meldde dat de transfers van gezinnen vanuit de Verenigde Staten naar Guatemala in januari een recordbedrag bereikten.

Volgens de autoriteiten van het ministerie werd in de eerste maand van het jaar 1.386,5 miljoen dollarontvangen, wat een groei betekent van 17,4% ten opzichte van de 1.180,7 miljoen dollar die in januari 2022 binnenkwam.

De minister van Openbare Financiën, Edwin Martínez Cameros, benadrukte dat de toename van deze middelen te danken is aan de inspanningen van Guatemalteekse migranten die met hun transfers kapitaal in de schatkist injecteren.

De autoriteiten van de Bank van Guatemala schatten dat de transfers in 2023 een groeipercentage van 7,5% zullen bereiken, wat bevestigt dat Guatemala een van de belangrijkste ontvangers van transfers in de Centraal-Amerikaanse regio is.

◙ Europese Unie en verkiezingen in Guatemala

We kwamen opnieuw virtueel samen met 14 personen van de ‘Werkgroep Guatemala’ van EU-LAT Network na de analyse die advocaat Frank LaRue ons gaf de week tevoren. Wat nu met de Europese Unie? We hadden tevoren al vernomen dat de Europese Dienst voor Extern Optreden (EEAS) op voorhand eenverkenningsmissie zou sturen met het oog op een waarnemingsmissie voor de verkiezingen zelf. De bedoeling is een aantal instanties te ontmoeten waarbij aan alle partners dezelfde vraag wordt gesteld: Zou onze aanwezigheid als verkiezingswaarnemers nuttig zijn? Kunnen wij waarde toevoegen? Is het een haalbare missie? Op basis van hun bevindingen wordt dan een verslag opgesteld voor Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie,

*(foto: Simone Damasso – Plaza Pública)*

Ondertussen blijkt – zoal Frank Larue opperde – is die verkenningsmissie in Guatemala doorgegaan. Josep Borrell zal wellicht in de maand mei beslissen om al dan niet een missie te zenden. Daarnaast zijn er prangende vragen: Is de huidige regering bereid om gelijk welke (kritische) internationale waarnemings- missie binnen te laten en zal ze geen gebruik maken van een verbod met de smoes van inmenging in interne aan- gelegenheden? Anderzijds betekent een waarnemings- missie op zich geen goedkeuring van deze ver- kiezingen?

Tijdens onze bijeenkomst vroegen we ons af welke uitdagingen op ons liggen te wachten.

Informatie is van groot belang, van beide kanten. Want de Liga Propatria, een conservatieve en rechtse groep, die onder meer de strijd aanbond tegen de Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid (CICIG), is volop bezig desinformatie te spuien naar de publieke opinie in Guatemala. Ze belasteren ‘bemoeizuchtige’ ambassades. De G13 (de hoofdzakelijk westerse donorlanden, die toezien op de evolutie van het politieke gebeuren in Guatemala) worden afgeschilderd als de vertegenwoordigers van het internationale socialisme.

Wij moeten ons ook laten horen. We kijken nog uit hoe we te werk zullen gaan na ons extra te laten briefen. Mogelijkheden zijn: ons richten tot onze respectieve ambassades en onze Europarlementariërs in Brussel. Eventueel een openbrief over frauduleuze verkiezingen. Nu een resolutie promoten in het Europees Parlement zou geen aarde aan de dijk brengen. Integendeel, het zou kunnen leiden tot een weigering door de Guatemalteekse overheid om een Europese waarnemingsmissie binnen te laten.

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’

Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

Info Brief 291: 27 februari

◙ Grondige analyse over de actuele situatie

De digitale bijeenkomst van de Werkgroep Guatemala van EU-LAT Network op 21/02 was een buitenbeentje.

We kregen een bekende medestrijder advocaat Frank LaRue ‘over de vloer.’

In vroegere tijden was hij lid van het ‘Comité Pro-Justicia y Paz de Guatemala,’ daarna coördinator van de mensenrechtengroep CALDH. En later Speciale Rapporteur ter Bevordering en Bescherming van het Recht op Vrijheid van Mening en Meningsuiting in de VN van augustus 2008 tot augustus 2014.

Gedurende anderhalf uur fileerde hij van boven tot onder de situatie in zijn land vandaag. Het ging uiteraard vooral rond de nakende verkiezingen. En deze verkiezingen zijn maar te begrijpen vanuit de achterliggende machtsstructuur. Die we allemaal wel kennen.

Maar dit keer gaan de verkiezingen niet zomaar om een verandering van regering. Dit keer zijn de verkiezingen belangrijker dan ooit. Het gaat immers over het model van de machtsuitoefening in de toekomst.

Vooral twee elementen liggen aan de grondslag van de actuele situatie. Vooreerst de veroordeling van genocidair ex-generaal Efraín Ríos Montt, door een nationaal tribunaal.

Ten tweede het ontdekken en openbaar maken van de illegale financiering door de elites bij de vorige verkiezingen, met name van de campagne van Jimmy Morales. Voorheen nooit gebeurd, maar nu vroegen acht machtige leden onder hen openbaar pardon.

Een mogelijke derde factor zou ook kunnen meespelen, namelijk het bekend maken van de corruptie, gelinkt aan de bouwwerven, waarbij privé bedrijven en regeringspersonen gemene zaak maken.

En dat alles heeft vele en belangrijke individuen van de elites wakker geschud. Die aangestipte factoren waren het signaal om te zeggen: ‘Tot hier en niet verder!’ We keren terug naar de tijd van vóór de vredesakkoorden.

Wat betreft de verkiezingen zelf is het duidelijk dat er nu al zodanige restricties ingebouwd worden door het Hoog Kiestribunaal dat men kan spreken van voortijdige fraude.

Fr. LaRue zelf behoort tot ‘Guate verifica,‘ een burgerinitiatief voor waarneming van het kies proces.

Autoriteiten van de regering presenteerden het interinstitutionele veiligheidsplan aan het Hoog Kiestribunaal (TSE).

Op onze vraag of het zin heeft dat de Europese Unie waarnemers stuurt naar de verkiezingen, antwoordde hij dat dit geen nut heeft, indien men alleen maar komt ‘kijken’ op het moment zelf van de verkiezingen. Want de fraude is al gepleegd. Als men komt om de zaken op voorhand in te schatten, dan is het nuttig.

Er is reeds een technische equipe van de Europese Unie naar hier gekomen om de zaak voor te bereiden en dat is nuttig. Alles hangt af van het mandaat dat de Europese delegatie zal meekrijgen. Eens ter plaatse, moet er tijd uitgetrokken worden, thema’s bekeken, zien welke informatie het publiek van het Hoge Kiestribunaal krijgt, wie er al dan niet (mogen) deelnemen als kandidaten aan de verkiezingen, op welke hoogte er transparantie van gegevens is en zoveel zaken meer. Bovendien is het nodig dat de technici van de Europese Unie samenwerken met de wettelijke Guatemalteekse technici op dat vlak. En dan is het zeker nuttig dat er waarnemers ter plekke zijn.

◙ De Goede Week uitgeroepen tot werelderfgoed door de Unesco.

Op zondag 26 februari vierde de katholieke gemeenschap in Guatemala de erkenning van de Goede Week in Guatemala als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid door de Unesco. Het ministerie van Cultuur en Sport nodigde de bevolking uit voor de ceremonie. De Goede Week werd op 4 september 2008 uitgeroepen tot immaterieel cultureel erfgoed van de Guatemalteekse natie.

Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’ – Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités

Actividades 2022 del grupo belga ‘Solidair met Guatemala’

Nuestro trabajo solidario se concentra sobre todo en pueblo de Guatemala que lucha por su liberación.

Información:

Publicamos un boletín informativo impreso bimestral y cada semana una carta informativa digital.

Proyectos:

Continuamos las relaciones entre los donantes belgas y las entidades beneficiarias de Guatemala.

* Ante todo, nuestros lectores apoyan económicamente a través del boletín informativo bimestral CONAVIGUA (Coordinación de Viudas, especialmente mayas, y víctimas del conflicto armado interno.)

* Pequeños proyectos en la región de Quetzaltenango a través de ASERJUS.

Proyectos propios:

* Apoyamos económicamente las dos grandes organizaciones campesinas CUC y CODECA, Prensa Comunitaria y Máximo Ba Tiul, analista maya de Cobán.

Actividades:

* Recibimos y acompañamos a delegaciones guatemaltecas que pasan por Bruselas (visitando las oficinas de la Unión eurropea).

Fin del año 2002: Jordán Rodas, ex-Procurador de los Derechos Humanos; un miembo de CODECA; dos miembros de ASERJUS; dos jueces de la Asociación guatemalteca de Jueces por la Integridad (SGJI).

* A partir de octubre 2019 comenzamos a mover la solidaridad belga, europea e internacional para lograr la liberación de Bernardo Caal Xol, lider maya Q’echi’ y coordinador de la resistencia local contra la instalación de hidroeléctricas por multinacionales en la región de Cahabón. En marzo de 2022 salió libre, en parte por la presión internacional.

SICSAL

*Participamos en los encuentros de SICSAL Europa y de la red internacional

* En 2022 enviamos 11 ‘Cartas Circulares’ a la red internacional SICSAL, informando sobre el trabajo de lobby político, principalmente firmando llamamientos, cartas abiertas, etc… (en nombre de la Red Europea de Comités Oscar Romero), denunciando las violaciones de derechos humanos en América Latina.

Colaboración con otras redes/organizaciones

Guatebelga

Es la asociación de las tres familias belgas que perdieron sus hijos misioneros católicos en la Costa Sur de Guatemala al principio de los años ’80, la época del genocidio. En 2001 las familias presentaron una querella ante un juez de instrucción en Bruselas (que se apoya en la ley belga contra el genocidio) contra unos individuos que estaban en aquel tiempo al mando del gobierno militar. Durante el largo caminar ideamos en 2012 el otorgamiento cada dos años de un premio simbólico Premio Quetzal a una persona/organización que se destaca por la defensa de los derechos humanos en Guatemala. Al principio de 2023 las autoridades nos informaron que la justicia belga prepara un juicio contra los acusados (parte de ellos ya murieron). Esperamos que éste se realice antes de fin de este año.

Red ‘Defender a los defensores’

Desde 2015, empezamos a trabajar más intensamente con la dinámica de los sindicatos y ONG belgas que organizan una manifestación anualmente el Día Internacional de los Derechos Humanos (10 de diciembre) en torno a los crímenes contra dirigentes y miembros de sindicatos y otras organizaciones de derechos humanos, especialmente en Colombia, Filipinas, Guatemala, Palestina y Bélgica.

Para Guatemala, presentamos durante un par de años el caso de Bernardo Caal Xol, capturado y (desde marzo 2022) liberado. Y junto a él los numerosos defensores del medio ambiente y del territorio que siguen tras las rejas.

Red EU-LAT

* Seguimos representando al grupo belga ‘Solidair met Guatemala’ y a la ‘Red Europea de Comités Oscar Romero’ (SICSAL-Europa) en la Red EU-LAT.

* En el ‘Grupo de Trabajo – Defensores,’ nos ocupamos principalmente de situaciones en México, Nicaragua Honduras y Guatemala. Con especial atención a la contención del espacio público para la sociedad civil (ataques a las ONG en El Salvador, Guatemala, Nicaragua,y otros).

* ‘Grupo Ad-Hoc por Guatemala’ de la Red EU-LAT y ONG de Guatemala (incluida la red en Guatemala de ONG de Canada USA y Europa FONGI).

* Contactos con las embajadas europeas en Guatemala (en 2022 en relación con la persecución de gobernantes corruptos contra jueces íntegros y la prensa crítica)

* Transmitimos información consultiva a delegaciones de eurodiputados que viajan a Guatemala.

PBALC

La ‘Plataforma belga – América Latina y Caribe’ (PBALC) es una red, con la que nos dirigimos al gobierno belga en relación con las situaciones de los derechos humanos en general en América Latina.

Las principales actividades han sido llevar a cabo una reunión por año con representantes del Gobierno belga (Ministerios de Asuntos Exteriores y de Cooperación belga al Desarrollo,) y la Embajada de Bélgica en Panamá.

Actividades en 2021

También en 2021, la pandemia de Covid-19 hizo estragos en todo el mundo. Esto tuvo un impacto palpable en la solidaridad en general y en nuestras propias actividades en particular.

Boletín informativo

Seguimos preparando y publicando el ‘Infobulletin’ bimensual en papel y por correo. Desde principios de los años 80 hasta finales de 2021, llegamos al número 185.

Carta digital

A partir de marzo de 2016, comenzamos a distribuir una carta informativa digital a unos 15 grupos y comités de solidaridad con Guatemala y simpatizantes, en total unas 200 direcciones en la región de Flandes. En las cartas damos a conocer a los lectores lo que ocurre en el ámbito de las acciones de solidaridad de nuestro propio grupo de apoyo y de otros grupos solidarios con Guatemala. Además, difundimos importantes noticias de Guatemala. También informamos de las gestiones que realizamos ante políticos belgas y europeos, relacionadas en general con los derechos humanos en Guatemala.

A lo largo de 2021 enviamos 49 cartas informativas digitales.

Proyectos

Este año, hemos continuado las relaciones entre los donantes belgas y las entidades beneficiarias de Guatemala.

* En primer lugar, a través del boletín bimestral nuestros lectores apoyan económicamente a CONAVIGUA, la coordinación de Viudas, especialmente mayas, y a las víctimas del conflicto armado interno.

* Otro proyecto fue financiado por el Fondo del 11.11.11.- 4º Pijler-Fonds a favor de huertos agroecológicos en San Martín Sacatepéquez.

* El grupo de apoyo “Solidaridad con Guatemala” también otorga una modesta cantidad a las organizaciones campesinas CUC y CODECA.

Defender a los defensores

Desde 2015, intensificamos nuestra cooperación con la dinámica de los sindicatos y las ONG belgas que organizan una manifestación anual sobre los crímenes contra los dirigentes y miembros de los sindicatos y otras organizaciones de derechos humanos, especialmente en Colombia, Filipinas y Guatemala.

También este año la iniciativa se ha preparado digitalmente. Dirigimos una carta abierta a nuestros ministros del Interior y Asuntos Exteriores y de Cooperación al Desarrollo. En la carta, presentamos casos concretos de represión contra defensores de los derechos humanos en Colombia, Filipinas, Guatemala, Palestina, Afganistán y Bélgica.

Por parte de Guatemala, presentamos a CODECA que, además de las amenazas y persecuciones, ya ha lamentado 21 muertes de sus miembros desde 2018 hasta finales de 2021.

Este año, a pesar de los problemas con la pandemia, nos reunimos en persona en Bruselas para un meeting durante el cual presentamos los distintos casos.

También enviamos una carta a la embajada de Guatemala en Bruselas.

Red Europea de Comités Oscar Romero (SICSAL)

*Participamos en los encuentros digitales (en tiempos de pandemia) de la Red Europea de Comités Oscar Romero.

*Además de la Red Europea de Comités Óscar Romero, mantenemos intensas relaciones con la red internacional (SICSAL).

* La Red Internacional de Comités Óscar Romero, junto con otras organizaciones, lanzó la iniciativa CONVIDA-20 de cara a la era post-pandémica.

Se crearon nueve comités de trabajo. Nos unimos a la Comisión 5: Pueblos Indígenas y Afroamericanos con intensas reuniones digitales.

Realizamos unas iniciativas con el fin de visibilizar y dar voz a grupos étnicos de varios países latinoamericanos.

* Enviamos 8 ‘Cartas Circulares’ a la red internacional SICSAL, informando sobre el trabajo de lobby político, principalmente consistente en adherirnos a llamados, cartas abiertas, etc… (en nombre de la Red Europea de Comités Oscar Romero), denunciando las violaciones de derechos humanos en América Latina.

Red EU-LAT

* Seguimos representando al grupo belga ‘Solidair met Guatemala’ y a la ‘Red Europea de Comités Oscar Romero’ (SICSAL) en la Red EU-LAT. Esta cúpula está formada por unas 40 ONG y comités de 10 países de la Unión Europea, comprometidos con la solidaridad con América Latina. Los objetivos que perseguimos son las relaciones entre la Unión Europea y los países de América Latina. Junto con las organizaciones asociadas de América Latina, abogamos por unas relaciones más equilibradas y equitativas entre ambas regiones. Además, apoyamos los derechos humanos de los agricultores, los pueblos indígenas, los derechos medioambientales y de la tierra, las mujeres, las ONG, etc.

Con este objetivo, nos unimos al Grupo de Trabajo “Defensores”.

* En el grupo de trabajo ‘Defensores’ elegimos dar seguimiento a dos casos emblemáticos: en Guatemala, el caso de las empresas Oxec I y II en Cahabón, Cobán y en Perú el caso Espinar/Glencore.

* Además, se hizo un seguimiento al caso de Guapinol en Honduras.

* Las organizaciones miembros de las ONG también siguieron de cerca la política del gobierno de Nicaragua, El Salvador y Guatemala en cuanto a las restricciones impuestas a las ONG nacionales e internacionales que trabajan en esos países.

* Enviamos una carta a las embajadas europeas en Guatemala sobre la cooptación de la Corte de Constitucionalidad por elementos corruptos.

* A finales de octubre, celebramos un encuentro digital con los eurodiputados verdes europeos. Les pedimos que reaccionaran ante la lamentable situación de Guatemala, especialmente la persecución de los magistrados honestos que se vieron obligados a exiliarse.

Grupo Ad-Hoc en torno a Gatemala

A partir de mayo, creamos un Grupo Ad-Hoc, compuesto por algunos miembros del grupo de trabajo “Defensores” de la Red EU-LAT y de las ONGs de Guatemala (entre otros, de la FONGI).

El trabajo se centró principalmente en las embajadas europeas en Guatemala.

PBALC

A nivel belga tratamos de poner la situación de los derechos humanos en Guatemala en la agenda de la Plataforma Nacional América Latina y Caribe (PNALC), que comenzó en junio de 2019 bajo el liderazgo de 11.11.11 y CNCD (la contraparte francófona). Con el tiempo, el nombre cambió a PBALC (Plataforma Belga de América Latina y el Caribe).

* Una de las principales actividades era preparar y ejecutar una gran conferencia (preferiblemente presencial) en el mes de noviembre. Al final, se convirtió en un encuentro digital. Con la presencia de algunos ponentes del gobierno belga y con dos ponentes de América Latina: de Colombia y de Guatemala → Mara Bocaletti, Plataforma Internacional contra la Impunidad.

Actividades con otras organizaciones

* Participamos en los encuentros digitales de Guatebelga, caracterizados principalmente por la intensiva preparación y puesta en marcha y otorgamiento final del V Premio Quetzal 2021.

* Participamos en las actividades del grupo central de 11.11.11-Aalst y en la campaña anual.

* Participación en los diferentes encuentros digitales del movimiento 4Pijler-movimiento.