Claudia Paz y Paz was procureur-generaal van het Openbaar Ministerie. Ze is gespecialiseerd in strafrecht. Haar mandaat bij het Openbaar Ministerie markeerde het tijdperk van anticorruptie in een land dat geteisterd werd door geweld, drugshandel en overname van staatsinstellingen door corrupte en misdadige individuen.
Onder haar krachtige werking in het Openbaar Ministerie werden onderzoeken ijverig uitgevoerd en magistraten bereikten vonnissen, zoals in de zaak tegen ex-generaal en president de facto Efraín Ríos Montt voor genocide en het bloedbad van Las Dos Erres.
Het bloedbad vond plaats ten tijde van de regering van Efraín Ríos Montt in december 1982. Kaibiles (zogezegde ‘elite troepen, eerder beestachtige schepsels) bestormden het dorp Las Dos Erres, vermomd als guerrillastrijders om de dorpelingen te misleiden. De operatie, die werd gerechtvaardigd als vergelding voor een opstand van rebellen in de jungle waarbij 17 soldaten omkwamen, resulteerde in een van de meest beestachtige slachtpartijen in de geschiedenis van het land. Ongeveer 216 dorpsinwoners werden vermoord, waarvan haast de helft kinderen.
Net toen rechters, magistraten en het Openbaar Ministerie hun taken duidelijk omschreven kregen en in overeenstemming met de wet begonnen te handelen, veranderde alles met het vertrek van de Internationale Commissie tegen Straffeloosheid in Guatemala (CICIG).
‘Nadat CICIG het land verliet, werd het rechtssysteem volledig overgenomen door de corruptie,’ zei ze onlangs.
Na het beëindigen van haar ambt zag ze zich gedwongen om zich in veiligheid te stellen door naar het buitenland te vluchten.
‘Ik ben hier in Costa Rica voor mijn werk, maar ik identificeer mezelf als een persoon die gedwongen wordt om buiten Guatemala te blijven en in ballingschap te leven uit angst om gecriminaliseerd te worden door de huidige autoriteiten van het Openbaar Ministerie.’
De aanval op integere vrouwen
Vrouwen krijgen het extra te verduren. Ze krijgen agressie te verwerken simpelweg omdat ze ‘vrouw zijn.’ Het gaat van beledigingen tijdens hoorzittingen of op sociale netwerken die hun professionaliteit en intellectuele capaciteit om functies waar te nemen, traditioneel door mannen bekleed, in diskrediet brengen, tot en met het verspreiden van campagnes op netwerken die haat en geweld promoten.
‘Voor ons vrouwen is er zeker een andere impact. En ook de strategieën om ons te raken zijn anders. Bijvoorbeeld, in hoorzittingen waar de ‘Stichting tegen Terrorisme’ aanklager was, kregen vrouwen te horen “Ga terug naar huis.” Het komt erop aan alsof ze willen zeggen: “waarom ben je hier, waarom oefen je dit beroep uit, waarom heb je dapper gehandeld, dat is niet de rol van vrouwen,” merkte Claudia nog op.
◙ Samenkomst van de 4dePijerorganisaties in Brussel
Op 14 december kwamen een aantal leden van de 4dePijerorganisaties samen. We kregen een flinke dosis informatie over het reilen en zeilen van de koepel en de lidorganisaties.
Een belangrijke ondernomen actie: De Persactie van de 11.11.11- campagne november ‘Menselijkheid heeft een voornaam.’ Portretten van mensen uit de gemeente die opkomen voor menselijkheid overplakten verkiezingsaffiches in 15 steden en gemeenten.
Er was op voorhand een gedetailleerde ’tevredenheidsbevraging 2024′ gestuurd naar de lidorganisaties van de 4dePijler. De antwoorden werden uitgebreid weergegeven.
De strategie voor de volgende 5 jaar werd bepaald: waar willen we met het 4de Pijlersteunpunt en de 4de Pijlerwerking in Vlaanderen staan? Bevraging bij 4de Pijlerorganisaties (985 organisaties aangesproken – waarvan 153 de bevraging beëindigden, wat neerkomt op 15,53%) en ook nog nabije stakeholders.
Te noteren: Zaterdag 22 maart – Dag van de 4de Pijler in het Vlaams Parlement
◙ Afscheid van Denis Brabant – Missionaris van ICM in Guatemala
Gedurende 56 jaar zet Denise zich in voor pastoraal-sociaal werk in Tiquisate enNueva Concepcion in de kuststreek aan de Stille Oceaan en in Santa Catarina Pinula, nabij de hoofdstad. Ondanks de terreur in Guatemala, de schending van de mensenrechten, corruptie, en de vele zware moeilijkheden kon ze haar werk verderzetten.
Denise bezocht honderden gezinnen en werd diep geraakt door de armzalige behuizing, de ondervoede en zieke kinderen, de vele alleenstaande moeders die vruchteloos vochten om overeind te blijven. Vanuit die realiteit startte zij het Sociaal Centrum voor de Vorming en de Promotie van de Vrouw. De vrouwen leerden lezen, schrijven, naaien, gezonder koken, hygiëne en ook sparen. Daaruit ontstond de eerste Spaarkas voor de vrouwen om het nodige aan te kopen zoals een naaimachine, een fiets, een ijskast, of het opstarten van een winkeltje. Deze Spaarkas groeide in 1972 uit tot de eerste Coöperatieve ‘Union Popular voor Sparen en Lenen.’
In het vooruitzicht van de verdere ontwikkeling van dit spaarsysteem volgde zij, in 1969-1970, een vorming in Sociaal Leiderschap en Gemeenschapsontwikkeling aan de ‘Sint Francis Xavier University’ in Canada.
Mensen verlangden leningen aan te gaan om een stukje grond te kopen of een huisje te bouwen. Vanuit dit verlangen en onder de impuls en bezieling van Denise werd het Sociaal Woningproject ‘Los Amigos’ geboren.
Families kregen hier eindelijk de kans om eigenaar te worden van een woning. Als geen ander wist Denise dat een huis meer is dan een dak. Het zou een thuis worden en zijn, waar kinderen kunnen opgroeien als volwaardige christenen.
De ‘Pastoral Familiar’ heeft hiertoe een grote bijdrage geleverd.
Op zaterdag 4 januari werd haar verdienstelijk leven gevierd en namen we van haar afscheid op het kerkhof van het Centraal Huis van ICM (Jacht-Heverlee.)
Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comité
◙ Werkgroep Guatemala van EU-LAT Netwerk op tien computerschermen
We verzamelden ons achter tien computerschermen op 5 december.
De aanwezigen die in Guatemala gevestigd zijn, lichtten ons uitgebreid in over de actuele conjunctuur. Hieronder maar een paar ítems.
Binnenland: De regering besloot dat er tussen nu en mei 2026 niets zal worden ondernomen tegen Consuelo Porras van het Openbaar Ministerie.
(foto: Prensa Comunitaria)
De bekommernis is namelijk: wie zal de rekening betalen als er echt iets wordt gedaan tegen Porras. Journalisten? de Semilla Partij? De bevolking die wacht tot er iets gebeurt, raakt steeds gefrustreerder. Het Openbaar Ministerie zal sterker worden en doorgaan met zijn acties. Het is een complexe situatie. Het treft president Arévalo misschien niet direct. Maar veel mensen zullen lijden. Andere analisten geloven dat Arévalo er zou kunnen uitgegooid worden.
Buitenland: President Arévalo had reeds een ontmoeting met Marcos Rubio, minister van Buitenlandse Zaken van de regering Donald Trump. Beiden maakten al afspraken over migratie, veiligheid, georganiseerde misdaad en handel. Krijgt Guatemala weer het ‘label’ van ‘Veilig derde land’ opgeplakt? Marcos Rubio zou niet happig zijn om een staatsgreep in Guatemala te steunen.
Toekomstig Bezoek van de Commissie Mensenrechten van de Europese Unie
Het bezoek is voorzien voor einde maart volgend jaar. Onze werkgroep zet zich aan het werk om een script op te stellen met de punten die we willen dat de Europarlementariër op zijn agenda zet voor zijn bezoek. We vertrekken als basis van het document met de inkrimping van de vrije meningsuiting en de ruimte voor de civiele maatschappij.
Sancties: Het Europees Parlement plaatste begin dit jaar reeds een vijftal corrupte individuen op de sanctielijst. Tijdens de vergadering beraadslaagden we over verdere stappen: Namen van corrupte individuen; redenen om ze te sanctioneren;…
◙ Ontmoeting met delegatie van het Xinca Parlement in Brussel
CIDSE (Internationale koepel – met zetel in Brussel – van de katholieke NGO’s, zoals b.v. Broederlijk Delen) nodigde de leden van de ‘Werkgroep Guatemala’ van EU-LAT Netwerk uit voor een beklijvende ontmoeting. We luisterden geboeid door zoveel weerstand en geïrriteerd door zoveel onrecht.
Het Xinca Parlement werd gesticht in 2003 met de bedoeling de eigen taal en cultuur in stand te houden. De Xincas zijn vooral gesitueerd in delen van het departement Santa Rosa en Chiquimula.
Maar in 2004 werd de bevolking opgeschrikt. Het Ministerie van Energie en Mijnen verleende 14 licenties aan het Canadees Mijnbedrijf Escobal om de ondergrond te exploreren naar zilver en goud in San Rafael Las Flores. Daarop volgde een lange strijd van de lokale bevolking tegen het bedrijf.
Twee betrokkenen kwamen het ons uitleggen.
Advocaat Quelvin Jiménez is lid van het Xinca Parlement en verdediger van de rechten van de inheemse Xinca-bevolking,
Hij werd slachtoffer van lastercampagnes en stigmatisering via sociale media en door Justitie geïntimideerd. Ook doodsbedreigingen werden hem geserveerd.
Luis Fernando García Monroy kreeg het op zijn beurt zwaar te verduren. De aanval vond plaats toen hij op weg was naar huis.
Een bekende begon hem te beledigen.
“Hij stapte uit zijn voertuig met een machete en begon te zeggen dat hij me ging vermoorden, dat hij iemand van mijn familie ging vermoorden en dat ik ervoor zou boeten.”
Zijn 16-jarige broer werd daarop door de agressor aangevallen.
In april 2013 verleende het Guatemalteekse Ministerie van Energie en Mijnen een exploitatievergunning voor het ontginnen. Daarna escaleerde het conflict rond de mijn.
Op 27 april 2013 vuurden veiligheidsagenten van het bedrijf traangas en rubberen kogels af op leden van de gemeenschap die protesteerden voor de ingang van de mijn, waarbij verschillende van hen gewond raakten.
Het bedrijf begon te opereren in 2014, maar al die tijd was er geen sprake van een legitieme volksraadpleging, die nochtans geboden is.
Sinds 2017 werden de mijnbouwactiviteiten stilgelegd, na verschillende beroepen door het Centrum voor Legale Milieu en Sociale Actie (CALAS). Het Hooggerechtshof beval een voorlopige opschorting en de uitvoering van een gemeenschapsraadpleging met het Xinca volk.
Vandaag wordt een bikkelharde strijd geleverd tussen de bevolking en het bedrijf, dat verwoede pogingen onderneemt om via valse volksraadplegingen toch het pleit te winnen.
◙ Europese Unie verlengt sancties tegen 5 corrupte functionarissen,
Op de lijst staan de procureur-generaal María Consuelo Porras Argueta en drie andere functionarissen van het Guatemalteekse openbaar ministerie: secretaris-generaal Ángel Arnoldo Pineda Ávila; hoofd van het speciale openbaar ministerie tegen straffeloosheid José Rafael Curruchiche Cucul en magistratt Leonor Eugenia Morales Lazo De Sánchez . Daarnaast rechter Fredy Raúl Orellana Letona.
De personen op de lijst zijn verantwoordelijk voor het ondermijnen van de democratie, de rechtsstaat en de vreedzame machtsoverdracht in Guatemala.
De tegoeden van de op de lijst vermelde personen worden bevroren en burgers en bedrijven van de Europese Unie mogen geen tegoeden aan hen ter beschikking stellen. Voor de personen geldt ook een reisverbod, waardoor zij het grondgebied van de EU niet mogen betreden of doorreizen.
De Europese Raad heeft de gerichte beperkende maatregelen tegen degenen die verantwoordelijk zijn voor acties die de democratie, de rechtsstaat en de vreedzame machtsoverdracht in Guatemala ondermijnen, met een jaar verlengd, tot 13 januari 2026.
Met de ‘Werkgroep Guatemala’ van EU- LAT Netwerk hebben we daartoe ons steentje kunnen bijdragen.
Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’ Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités
Begin de jaren ’90 besloten enkele Europese NGO’s, niet specifiek religieus gebonden, om een koepel te vormen met de bedoeling het solidariteitswerk voor Centraal-Amerika meer kracht te geven. Het initiatief kwam voornamelijk vanuit Kopenhagen. Daarom heette de koepel in het begin Copenhagen Initiative for Central America and Mexico (CIFCA). Van bij het begin sloten we het Netwerk van de Europese Oscar Romero Comités daarbij aan.
Veel jaren later werd de naam veranderd in EU-LAT Network. De activiteiten van EU-LAT Network spitsen zich vooral toe op lobbywerking in de richting van de Europese instanties, voornamelijk het Parlement en de Commissie. En dit in het kader van het Associatieakkoord dat de Europese Unie enkele jaren geleden aanging met de Centraal-Amerikaanse regio. Ondertussen zijn er ook solidaire vertegenwoordigers van andere Latijns-Amerikaanse landen bij EU-LAT Network aangesloten. Er zijn een paar regionale werkgroepen, onder andere Werkgroep Guatemala, waar Steungroep Solidair met Guatemala en het Europees Netwerk voor Oscar Romero Comités deel van uitmaken.
EU-LAT Network
A principios de los años ’90, algunas ONG europeas, sin afiliación religiosa específica, decidieron formar un paraguas con el objetivo de reforzar el trabajo de solidaridad con Centroamérica. La iniciativa partió principalmente de Copenhague. Por eso la cúpula se llamó inicialmente ‘Iniciativa de Copenhague para Centroamérica y México’ (CIFCA). Desde un principio, unimos a ella la Red de Comités Oscar Romero europeos ‘SICSAL Europa).
Muchos años después, el nombre cambió a Red EU-LAT. Las actividades de la Red EU-LAT se centran principalmente en ejercer incidencia política sobre las instituciones europeas, principalmente el Parlamento y la Comisión. Y ello en cuanto a las relaciones de la Unión europea con América Latina y el Caribe. Dentro de EU-LAT funcionan algunos grupos de trabajo regionales, entre ellos el ‘Grupo de Trabajo Guatemala,’ que incluye al Grupo belga ‘Solidiar met Guatemala’ y a la Red Europea de Comités Oscar Romero.
Participamos a las Reuniones Generales y a la reuniones del ‘Grupo de Trabajo por Guatemala.’
Een diverse groep initiatieven die zich wereldwijd inzetten voor internationale solidariteit.
Steeds meer burgers, bedrijven, organisaties, scholen, migrantengroepen,… zetten zelf een project van internationale solidariteit op. Deze burgerinitiatieven voor internationale solidariteit die vanuit Vlaanderen ondernomen worden, verzamelen we onder de naam: de 4de Pijler.
Wil je meer weten over die community van 4de Pijlerorganisaties? Lees de verhalen.
Naar schatting zijn wereldwijd minstens 1.300 4de Pijlerinitiatieven vanuit Vlaanderen actief. 30.000 tot 60.000 vrijwilligers zijn op die manier betrokken bij een ‘eigen’ project. En jaarlijks zouden deze initiatieven in ons land tussen 47 à 68 miljoen euro inzamelen om hun projecten te steunen.
Een van de belangrijkste redenen voor het ontstaan van SERJUS was de door verschillende plattelandsgroepen en leiders geuite behoefte om de inspanningen van de gemeenschappen te ondersteunen bij hun fysieke en spirituele herstel van de slijtage die is veroorzaakt door het jarenlange geweld en de onderdrukking tijdens het interne gewapende conflict, waarvan de negatieve effecten, in de zin van toegenomen onderdrukking en uitbuiting, hen nog steeds sterk treffen.
Het werk begon met drie benaderingen:
De bevordering van gemeenschapsorganisatie
Integrale planning van lokale ontwikkeling
Aandacht voor de onmiddellijke behoeften en eisen van de bevolking.
PROJECTEN
4DE PIJLER PROJECT 2023 en 1.000 € ontvangen
ASERJUS 2023: Het Agro-ecologisch Opleidingscentrum van de Vereniging voor Maya Jongeren Kajib’ Noj (KANOJ) dient als hoofdkwartier voor het Coördinatieorgaan van Maya Organisaties voor de Integrale Ontwikkeling van inheemse organisaties in de streek Quiché (COMDIQ). Deze laatste koepelt vijf gemeenschapsorganisaties in de gemeente Santa Cruz del Quiché. Daar worden opleidingen gegeven in agro-ecologie, empowerment voor vrouwen, gemeenschappelijke spaarcoöperatieve en politiek lobbywerk. Verder worden vaardigheden eigen gemaakt in het kader van de voedselsoevereiniteit zoals kweek en reproductie van kippen, aanleg van een bank van inheemse zaden en de productie van groenten in agro-ecologische overgang, allemaal ter beschikking van de lokale markt en lokale economische alternatieven op basis van de beginselen van solidariteit en collectiviteit.
(Verbetering van de installaties van de vereniging Kanoj, waar economische activiteiten worden uitgevoerd, volgens de beginselen van collectieve en agro-ecologische solidariteit, ten dienste van lokale, nationale en internationale organisaties.)
Ontwerp en uitvoering van biologisch zuiveren van gebruikt water om het aan te wenden voor besproeiing van de zaadperken
Ontwerp en uitvoering van de herstructurering van de bestaande, niet meer adequate infrastructuur van opvang en verspreiding van regenwater.
4DE PIJLER PROJECT 2022 en 1.000 € ontvangen
Vereniging van boeren voor de ontwikkeling van Rachoquel (APADER)
Doel van het project: Het creëren van een ruimte voor het behoud, de reproductie, de verkoop en het gebruik van inheemse zaden van groente- en fruitgewassen in de gemeenschap van Rachoquel, in de gemeente Momostenango, Totonicapán, om het niveau van duurzaamheid van de vereniging APADER te verhogen.
Verwachte resultaten:
– Inrichting van een perceel voor de productie van inheemse zaden van inheemse groenten, zoals snijbiet, knoflook, amarant, selderij, canavalia (peulvruchten), paarse ui, witte ui, chipilín (peulvruchten), koriander, spinazie, güicoy(courgette), tuinboon, braamkruid, sla, radijs, rode biet en wortel.
– Inrichting van een fruitplantenteelt met Perzische citroen, avocado, sinaasappel, mandarijn.
-Versterking van de inheemse en creoolse zaadbank van de vereniging door de opname van variëteiten die ter beschikking zullen worden gesteld van de gemeenschap van Rachoquel en andere gemeenschappen van de gemeente die belangstelling hebben voor het proces.
Begunstigden: De uitvoering van de communautaire zaaigoedreserve zal daar rechtstreeks van profiteren: 50 promotoren (40 vrouwen en 10 mannen) van de vereniging APADER. 300 gezinnen van kleinschalige producenten in de gemeenschap van Rachoquel, in de gemeente Momostenango. En indirect aan 300 gezinnen van kleinschalige producenten in de gemeenschap van Rachoquel, in de gemeente Momostenango.
4DE PIJLER PROJECT 2021 goedgekeurd en 1.000 € ontvangen
San Martín Sacatepéquez – AGRO-ECOLOGISCE TUINEN
Het is eigenlijk niet “ons” project. Onze doelstellingen zijn eerder gericht op info, aanklacht en politiek lobbywerk voor Guatemala naar zowel Belgische, Europese als Guatemalteekse autoriteiten. Voor dit project dienen we enkel als brugfunctie. De reden dat we een project willen promoten is om voeling te houden met de basis in Guatemala in haar primaire noden. Door een concreet project te promoten overstijgen we onze eerder structurele inzet van politieke aard voor de mensenrechten in het land om zo het contact en de concrete inzet met de basis te behouden.
Het project is volledig in handen van de lokale gemeenschap en is een eindigend deelinitiatief van hun permanente strijd voor voedselveiligheid en voedselsoevereiniteit.
SERJUS (Juridische en Sociale Dienstverlening) is een documentatiecentrum en een doorgeefluik van fondsen die NGO’s aanleveren. Het is de tussenschakel en zorgt ervoor dat het project uitgevoerd wordt volgens de afspraken en aangegane normen.
In die zin kunnen we in onze informatie naar hier toe rekenen op gedegen analytische documenten van SERJUS. Anderzijds kunnen wij als tegenprestatie bij deze een project door hen gepromoot steunen.
4depijlerproject in 2020 goedgekeurd en 1.000 € ontvangen
ASIDECQ – S. Juan Sacatepéquez (SERJUS)
Promotie sojabereiding en voedselsoevereiniteit
Het project is volledig in handen van de lokale gemeenschap ASIDECQ en is een (eindigend) deelinitiatief van hun permanente strijd voor voedselveiligheid en voedselsoevereiniteit. SERJUS zorgt ervoor dat het project uitgevoerd wordt volgens de afspraken en aangegane normen.
41,4 % van de minderjarige bevolking is ondervoed in Guatemala. Het project is gericht op 25 groepen voor samen 500 families en vergt 1 maand uitvoering en 1 jaar opvolging. Bedoeling: uitbreiding van de activiteiten van de aanvragende organisatie voor voedselveiligheid. Bij middel van vorming, info en praktijk bij bereiding van soja. Workshops voor de groepen bij bereiding van diverse gerechten van soja. Contacten met lokale markten. Expo’s en promotie van sojagerechten. Opstellen van recepten op basis van soja.
Claudia Paz y Paz was procureur-generaal van het Openbaar Ministerie. Ze is gespecialiseerd in strafrecht. Haar mandaat bij het Openbaar Ministerie markeerde het tijdperk van anticorruptie in een land dat geteisterd werd door geweld, drugshandel en overname van staatsinstellingen door corrupte en misdadige individuen.
Onder haar krachtige werking in het Openbaar Ministerie werden onderzoeken ijverig uitgevoerd en magistraten bereikten vonnissen, zoals in de zaak tegen ex-generaal en president de facto Efraín Ríos Montt voor genocide en het bloedbad van Las Dos Erres.
Het bloedbad vond plaats ten tijde van de regering van Efraín Ríos Montt in december 1982. Kaibiles (zogezegde ‘elite troepen, eerder beestachtige schepsels) bestormden het dorp Las Dos Erres, vermomd als guerrillastrijders om de dorpelingen te misleiden. De operatie, die werd gerechtvaardigd als vergelding voor een opstand van rebellen in de jungle waarbij 17 soldaten omkwamen, resulteerde in een van de meest beestachtige slachtpartijen in de geschiedenis van het land. Ongeveer 216 dorpsinwoners werden vermoord, waarvan haast de helft kinderen.
Net toen rechters, magistraten en het Openbaar Ministerie hun taken duidelijk omschreven kregen en in overeenstemming met de wet begonnen te handelen, veranderde alles met het vertrek van de Internationale Commissie tegen Straffeloosheid in Guatemala (CICIG).
‘Nadat CICIG het land verliet, werd het rechtssysteem volledig overgenomen door de corruptie,’ zei ze onlangs.
Na het beëindigen van haar ambt zag ze zich gedwongen om zich in veiligheid te stellen door naar het buitenland te vluchten.
‘Ik ben hier in Costa Rica voor mijn werk, maar ik identificeer mezelf als een persoon die gedwongen wordt om buiten Guatemala te blijven en in ballingschap te leven uit angst om gecriminaliseerd te worden door de huidige autoriteiten van het Openbaar Ministerie.’
De aanval op integere vrouwen
Vrouwen krijgen het extra te verduren. Ze krijgen agressie te verwerken simpelweg omdat ze ‘vrouw zijn.’ Het gaat van beledigingen tijdens hoorzittingen of op sociale netwerken die hun professionaliteit en intellectuele capaciteit om functies waar te nemen, traditioneel door mannen bekleed, in diskrediet brengen, tot en met het verspreiden van campagnes op netwerken die haat en geweld promoten.
‘Voor ons vrouwen is er zeker een andere impact. En ook de strategieën om ons te raken zijn anders. Bijvoorbeeld, in hoorzittingen waar de ‘Stichting tegen Terrorisme’ aanklager was, kregen vrouwen te horen “Ga terug naar huis.” Het komt erop aan alsof ze willen zeggen: “waarom ben je hier, waarom oefen je dit beroep uit, waarom heb je dapper gehandeld, dat is niet de rol van vrouwen,” merkte Claudia nog op.
◙ Samenkomst van de 4dePijerorganisaties in Brussel
Op 14 december kwamen een aantal leden van de 4dePijerorganisaties samen. We kregen een flinke dosis informatie over het reilen en zeilen van de koepel en de lidorganisaties.
Een belangrijke ondernomen actie: De Persactie van de 11.11.11- campagne november ‘Menselijkheid heeft een voornaam.’ Portretten van mensen uit de gemeente die opkomen voor menselijkheid overplakten verkiezingsaffiches in 15 steden en gemeenten.
Er was op voorhand een gedetailleerde ’tevredenheidsbevraging 2024′ gestuurd naar de lidorganisaties van de 4dePijler. De antwoorden werden uitgebreid weergegeven.
De strategie voor de volgende 5 jaar werd bepaald: waar willen we met het 4de Pijlersteunpunt en de 4de Pijlerwerking in Vlaanderen staan? Bevraging bij 4de Pijlerorganisaties (985 organisaties aangesproken – waarvan 153 de bevraging beëindigden, wat neerkomt op 15,53%) en ook nog nabije stakeholders.
Te noteren: Zaterdag 22 maart – Dag van de 4de Pijler in het Vlaams Parlement
◙ Afscheid van Denis Brabant – Missionaris van ICM in Guatemala
Gedurende 56 jaar zet Denise zich in voor pastoraal-sociaal werk in Tiquisate enNueva Concepcion in de kuststreek aan de Stille Oceaan en in Santa Catarina Pinula, nabij de hoofdstad. Ondanks de terreur in Guatemala, de schending van de mensenrechten, corruptie, en de vele zware moeilijkheden kon ze haar werk verderzetten.
Denise bezocht honderden gezinnen en werd diep geraakt door de armzalige behuizing, de ondervoede en zieke kinderen, de vele alleenstaande moeders die vruchteloos vochten om overeind te blijven. Vanuit die realiteit startte zij het Sociaal Centrum voor de Vorming en de Promotie van de Vrouw. De vrouwen leerden lezen, schrijven, naaien, gezonder koken, hygiëne en ook sparen. Daaruit ontstond de eerste Spaarkas voor de vrouwen om het nodige aan te kopen zoals een naaimachine, een fiets, een ijskast, of het opstarten van een winkeltje. Deze Spaarkas groeide in 1972 uit tot de eerste Coöperatieve ‘Union Popular voor Sparen en Lenen.’
In het vooruitzicht van de verdere ontwikkeling van dit spaarsysteem volgde zij, in 1969-1970, een vorming in Sociaal Leiderschap en Gemeenschapsontwikkeling aan de ‘Sint Francis Xavier University’ in Canada.
Mensen verlangden leningen aan te gaan om een stukje grond te kopen of een huisje te bouwen. Vanuit dit verlangen en onder de impuls en bezieling van Denise werd het Sociaal Woningproject ‘Los Amigos’ geboren.
Families kregen hier eindelijk de kans om eigenaar te worden van een woning. Als geen ander wist Denise dat een huis meer is dan een dak. Het zou een thuis worden en zijn, waar kinderen kunnen opgroeien als volwaardige christenen.
De ‘Pastoral Familiar’ heeft hiertoe een grote bijdrage geleverd.
Op zaterdag 4 januari werd haar verdienstelijk leven gevierd en namen we van haar afscheid op het kerkhof van het Centraal Huis van ICM (Jacht-Heverlee.)
Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’, Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comité
Info Brief 377: 23 December 2024
◙ Werkgroep Guatemala van EU-LAT Netwerk op tien computerschermen
We verzamelden ons achter tien computerschermen op 5 december.
De aanwezigen die in Guatemala gevestigd zijn, lichtten ons uitgebreid in over de actuele conjunctuur. Hieronder maar een paar ítems.
Binnenland: De regering besloot dat er tussen nu en mei 2026 niets zal worden ondernomen tegen Consuelo Porras van het Openbaar Ministerie.
(foto: Prensa Comunitaria)
De bekommernis is namelijk: wie zal de rekening betalen als er echt iets wordt gedaan tegen Porras. Journalisten? de Semilla Partij? De bevolking die wacht tot er iets gebeurt, raakt steeds gefrustreerder. Het Openbaar Ministerie zal sterker worden en doorgaan met zijn acties. Het is een complexe situatie. Het treft president Arévalo misschien niet direct. Maar veel mensen zullen lijden. Andere analisten geloven dat Arévalo er zou kunnen uitgegooid worden.
Buitenland: President Arévalo had reeds een ontmoeting met Marcos Rubio, minister van Buitenlandse Zaken van de regering Donald Trump. Beiden maakten al afspraken over migratie, veiligheid, georganiseerde misdaad en handel. Krijgt Guatemala weer het ‘label’ van ‘Veilig derde land’ opgeplakt? Marcos Rubio zou niet happig zijn om een staatsgreep in Guatemala te steunen.
Toekomstig Bezoek van de Commissie Mensenrechten van de Europese Unie
Het bezoek is voorzien voor einde maart volgend jaar. Onze werkgroep zet zich aan het werk om een script op te stellen met de punten die we willen dat de Europarlementariër op zijn agenda zet voor zijn bezoek. We vertrekken als basis van het document met de inkrimping van de vrije meningsuiting en de ruimte voor de civiele maatschappij.
Sancties: Het Europees Parlement plaatste begin dit jaar reeds een vijftal corrupte individuen op de sanctielijst. Tijdens de vergadering beraadslaagden we over verdere stappen: Namen van corrupte individuen; redenen om ze te sanctioneren;…
◙ Ontmoeting met delegatie van het Xinca Parlement in Brussel
CIDSE (Internationale koepel – met zetel in Brussel – van de katholieke NGO’s, zoals b.v. Broederlijk Delen) nodigde de leden van de ‘Werkgroep Guatemala’ van EU-LAT Netwerk uit voor een beklijvende ontmoeting. We luisterden geboeid door zoveel weerstand en geïrriteerd door zoveel onrecht.
Het Xinca Parlement werd gesticht in 2003 met de bedoeling de eigen taal en cultuur in stand te houden. De Xincas zijn vooral gesitueerd in delen van het departement Santa Rosa en Chiquimula.
Maar in 2004 werd de bevolking opgeschrikt. Het Ministerie van Energie en Mijnen verleende 14 licenties aan het Canadees Mijnbedrijf Escobal om de ondergrond te exploreren naar zilver en goud in San Rafael Las Flores. Daarop volgde een lange strijd van de lokale bevolking tegen het bedrijf.
Twee betrokkenen kwamen het ons uitleggen.
Advocaat Quelvin Jiménez is lid van het Xinca Parlement en verdediger van de rechten van de inheemse Xinca-bevolking,
Hij werd slachtoffer van lastercampagnes en stigmatisering via sociale media en door Justitie geïntimideerd. Ook doodsbedreigingen werden hem geserveerd.
Luis Fernando García Monroy kreeg het op zijn beurt zwaar te verduren. De aanval vond plaats toen hij op weg was naar huis.
Een bekende begon hem te beledigen.
“Hij stapte uit zijn voertuig met een machete en begon te zeggen dat hij me ging vermoorden, dat hij iemand van mijn familie ging vermoorden en dat ik ervoor zou boeten.”
Zijn 16-jarige broer werd daarop door de agressor aangevallen.
In april 2013 verleende het Guatemalteekse Ministerie van Energie en Mijnen een exploitatievergunning voor het ontginnen. Daarna escaleerde het conflict rond de mijn.
Op 27 april 2013 vuurden veiligheidsagenten van het bedrijf traangas en rubberen kogels af op leden van de gemeenschap die protesteerden voor de ingang van de mijn, waarbij verschillende van hen gewond raakten.
Het bedrijf begon te opereren in 2014, maar al die tijd was er geen sprake van een legitieme volksraadpleging, die nochtans geboden is.
Sinds 2017 werden de mijnbouwactiviteiten stilgelegd, na verschillende beroepen door het Centrum voor Legale Milieu en Sociale Actie (CALAS). Het Hooggerechtshof beval een voorlopige opschorting en de uitvoering van een gemeenschapsraadpleging met het Xinca volk. Vandaag wordt een bikkelharde strijd geleverd tussen de bevolking en het bedrijf, dat verwoede pogingen onderneemt om via valse volksraadplegingen toch het pleit te winnen.
◙ Europese Unie verlengt sancties tegen 5 corrupte functionarissen,
Op de lijst staan de procureur-generaal María Consuelo Porras Argueta en drie andere functionarissen van het Guatemalteekse openbaar ministerie: secretaris-generaal Ángel Arnoldo Pineda Ávila; hoofd van het speciale openbaar ministerie tegen straffeloosheid José Rafael Curruchiche Cucul en magistratt Leonor Eugenia Mor
ales Lazo De Sánchez . Daarnaast rechter Fredy Raúl Orellana Letona.
(Rafael Curruchiche – foto – La Cuerda)
De personen op de lijst zijn verantwoordelijk voor het ondermijnen van de democratie, de rechtsstaat en de vreedzame machtsoverdracht in Guatemala.
De tegoeden van de op de lijst vermelde personen worden bevroren en burgers en bedrijven van de Europese Unie mogen geen tegoeden aan hen ter beschikking stellen. Voor de personen geldt ook een reisverbod, waardoor zij het grondgebied van de EU niet mogen betreden of doorreizen.
De Europese Raad heeft de gerichte beperkende maatregelen tegen degenen die verantwoordelijk zijn voor acties die de democratie, de rechtsstaat en de vreedzame machtsoverdracht in Guatemala ondermijnen, met een jaar verlengd, tot 13 januari 2026.
Met de ‘Werkgroep Guatemala’ van EU- LAT Netwerk hebben we daartoe ons steentje kunnen bijdragen.
Info Brief 376: 9 december 2024
◙ Voormalige magistraat Virginia Laparra duikt verbaal op vanuit haar schuilplaats
Virginia Laparra laat voor de eerste keer na haar ontsnapping van zich horen: ‘Twee jaar in de gevangenis. Het was erg traumatisch. Ik kwam er nauwelijks levend uit, maar ik kwam er levend uit. En dat leven en de vrijheid die ik nu heb, zal ik verzorgen en behouden, en ik beloof dat ik het in de toekomst voor iets positiefs zal gebruiken.’
In 2006 werd door de secretaris-generaal van de Verenigde Naties een bilaterale overeenkomst ondertekend tussen de Internationale Commissie tegen Straffeloosheid in Guatemala (CICIG) en het Guatemalteekse Openbaar Ministerie. Vanuit het Openbaar Ministerie opereerde de ‘Speciale Aanklager tegen Straffeloosheid’ (FECI). Tot en met de verbanning van CICIG uit het land in 2019 werden dank zij die bilaterale overeenkomst meer dan 1.500 individuen met succes aangeklaagd, meer dan 660 misdadigers met succes vervolgd en 400 veroordelingen uitgesproken.
Kort daarna werd een ware heksenjacht ontketend tegen rechters, magistraten, advocaten en juridisch personeel die hun medewerking verleenden aan de CICIG en de Speciale Aanklager tegen Straffeloosheid (FECI).
Virginia Laparra was tussen 2016 en 2022 hoofd van het FECI in het departement Quetzaltenango. Ze werd in februari 2022 gearresteerd, maar het proces tegen haar was al in 2018 begonnen onder de verantwoordelijkheid van het hoofd van het huidige Openbaar Ministerie, de corrupte Consuelo Porras. Sinds het begin van de vervolging tegen haar waarschuwden internationale organisaties voor onregelmatigheden in het proces.
Einde 2022 werd Laparra veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf.
Amnesty International zei destijds: ‘Deze veroordeling is het zoveelste voorbeeld van de criminalisering van functionarissen van Justitie die de mensenrechten op de eerste plaats hebben gezet. Virginia Laparra is een gewetensgevangene die een hoge prijs betaalt voor haar werk als aanklager van corruptie en het leiden van de strijd tegen straffeloosheid.’
Naast haar werden nog tientallen integere functionarissen van Justitie opgesloten. Velen stelden zich in veiligheid door in vrijwillige ballingschap te gaan.
Begin dit jaar werd Virginia Laparra vrijgelaten uit de streng beveiligde gevangenis van Matamoros om haar eerste straf thuis uit te zitten.
In de loop van dit jaar kreeg ze een tweede veroordeling te verduren. Verschillende internationale organisaties reageerden: ‘Dit proces weerspiegelt een bijzonder wrede vervolging door machtsstructuren om een voorbeeldstraf op te voeren tegen mensen die de corruptie bestreden hebben.’
Virginia Lappara maakte van het opgelegde huisarrest gebruik om te ontsnappen naar een geheime schuilplaats in het buitenland.
◙ Belgisch Platform voor Latijns-Amerika en de Caraïben in vergadering
De Belgische ontwikkelingssamenwerking heeft enkele jaren geleden haar banden met het Latijns-Amerikaanse continent en de Caraïben heel sterk gereduceerd. Vandaar dat we een vier a vijf jaar geleden met enkele Belgische lidorganisaties van EU-LAT Netwerk de koppen bij elkaar staken om te kijken wat we daaraan konden doen. Zo ontstond het Belgisch Platform voor Latijns-Amerika en de Caraïben, onder de dynamische leiding van 11 11 11 en CNCD (de Franstalige 11 11 11). Vorige week waren we samen in Brussel.
Kwamen opdagen; 11 11 11, CNCD, Socialistische Solidariteit (FOS), Entraide et Fraternité, Socialistische Vakbonden (FGTB), Catapa, WSM en Solidair met Guatemala.
We verwerkten een gedegen programma. Onder andere actualiseerden we ons memorandum gericht aan de Belgische en de Europese overheden. Daarin stelden we 5 belangrijke thema’s voorop: Civiele spreekruimte en demo- cratie; Ongelijkheden, Sociale Bescherming en waardig werk; Groene en rechtvaardige Transitie; Globale handels- akkoorden, investeringen tussen de Europese Unie en Latijns-Amerika, Controle op de gedragingen van de bedrijven tegenover de lokale bevolking; gender gerechtigheid.
We besloten ook om niet zozeer geografisch tewerk te gaan, met name per land, maar eerder per thema’s, onder andere ecologie, handel, mensenrechten, inheemse volkeren,…
Guido De Schrijver – Steungroep ‘Solidair met Guatemala’Lidorganisatie van EU-LAT Network en van Europees Netwerk Oscar Romero Comités
